ម្រេចកំពត និងម្ហូបខ្មែរ ផ្តល់ការចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំងដល់សារព័ត៌មានបារាំង Le Monde
កាលបរិច្ឆេទ: ០១ ឧសភា ២០២៣ / កសិកម្ម
លោក Stéphane Davet ជាអ្នកសារព័ត៌មានផ្នែកចំណីអាហារ នៃអង្គភាពសារព័ត៌មានដ៏ល្បីរបស់ប្រទេសបារាំង Le Monde បានចេញផ្សាយនៅក្នុងទំព័ររបស់ខ្លួននូវអត្ថបទចំនួនពីរដែលមានចំណងជើងថា៖ «ការវិលត្រលប់របស់ម្រេចកំពតដ៏ល្បីល្បាញ» និង «ប្រភពនៃម្ហូបខ្មែរតាមបណ្តោយបឹងទន្លេសាប» ក្នុងអំឡុងការស្នាក់នៅប្រទេសកម្ពុជា កាលពីខែកុម្ភៈកន្លងទៅនេះ។ គាត់បានផ្តល់តម្លៃជាពិសេសសម្រាប់ម្រេចកំពត ប្រហុក និងរសជាតិនៃម្ហូបអាហាររបស់អ្នកភូមិនៅជុំវិញបឹងទន្លេសាប។
«គេពិតជាពិបាករកមេចុងភៅមកពីបស្ចិមប្រទេសដែលមានសមត្ថភាពនិយាយរៀបរាប់អំពីប្រហុកនេះណាស់។ ប្រហុកនេះធ្វើអំពីត្រីដែលគេយកមកផ្អាប់ទុក ហើយវាជាធាតុផ្សំដ៏ចាំបាច់នៅក្នុងម្ហូបខ្មែរ។ ប៉ុន្តែមានមេចុងភៅល្បីៗជាច្រើន (នៅប្រទេសបារាំងដូចជាៈ Anne-Sophie Pic, Hélène Darroze, Olivier និង Hugo Roellinger …) ដែលពួកគេធ្លាប់បានស្គាល់ និងប្រើប្រាស់តែម្រេចកំពតដ៏ល្បីល្បាញប៉ុណ្ណោះនៅក្នុងម្ហូបអាហាររបស់ពួកគេ ដោយវាជារុក្ខជាតិមួយដែsលត្រូវបានគេដាំនៅចន្លោះរវាងសមុទ្រ និងកូនភ្នំតូចៗ។
បើតាមប្រសាសន៍របស់លោកឱសថបណ្ឌិត ហៃ លីអ៊ាង ស្ថាបនិកក្រុមហ៊ុនខនហ្វីរេល របកគំហើញនេះ ស្ថិតក្រោមម៉ាកផលិតផល គីរម្យរបស់ក្រុមហ៊ុនខនហ្វីរេលដែលបាននាំចេញមួយផ្នែកធំនៃផលិតផលគ្រឿងទេសរបស់ខ្លួនទៅកាន់ទីផ្សារបរទេស។ តាមការកត់សម្គាល់របស់អ្នកសារព័ត៌មាន ការផលិតម្រេចកំពត «គឺត្រូវបានផលិតឡើងជាផ្នែកៗផ្សេងៗពីគ្នា និងទៅតាមលក្ខណៈបច្ចេកទេសនៃការសម្ងួត ដែលធ្វើឲ្យគេយកម្រេចខ្មែរទាំងនេះទៅកែច្នៃ ហើយផ្តល់មកវិញនូវក្លិន និងរសជាតិ ដែលមានការទទួលស្គាល់យ៉ាងខ្លាំងពីមេចុងភៅល្បីៗ ដែលភាពហឹររបស់វាមានរសជាតិឆ្ងាញ់ជាងម្រេចដទៃផ្សេងទៀត ដូចជាម្រេចខ្មៅ។ សម្រាប់ផ្លែពណ៌ក្រហម និងពណ៌ស្រការក្តាមត្រូវបានគេកែច្នៃជាម្រេចក្រហមដែលមានរសជាតិស្រទន់ ឬក៏គេយកទៅស្ងោរដើម្បីយកសម្បកវាចេញសម្រាប់ធ្វើជាម្រេចស»។ លោកឱសថបណ្ឌិត ហៃ លីអ៊ាង បានបង្ហើបឲ្យដឹងពីអាថ៌កំបាំងនៃដើមកំណើតម្រេចកំពត ដែលពេលបច្ចុប្បន្ននេះកំពុងតែមានភាពល្បីល្បាញថា៖ « ម្រេចកំពតមានប្រភពមកពីតំបន់ឆ្ងាយ» វាជារុក្ខជាតិដំបូងដែលត្រូវបានគេនាំយកមកនៅចុងសតវត្សរ៍ទី ១៩ និងដើមសតវត្សរ៍ទី២០ ពីប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី។ បន្ទាប់មកម្រេចកំពតមានក៏មានភាពល្បីល្បាញនៅក្នុងសម័យអាណាព្យាបាលរបស់បារាំង ក្នុងអំឡុងពេលនោះក្នុងមួយឆ្នាំគេអាចប្រមូលផលម្រេចប្រមាណជា ៨០០០តោនជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ លោក Stéphane Davet បានរំលឹកថា ម្រេចកំពតត្រូវបានបំផ្លាញស្ទើរទាំងស្រុងនៅក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម ដោយកសិករដាំម្រេចត្រូវបានគេតម្រូវឲ្យធ្វើស្រែដាំស្រូវវិញ។ មុនពេលលេចមុខជាថ្មីក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៩០ ហើយបន្ទាប់មកក៏ទទួលបានតំណែងជាស្តេចម្រេចឡើងវិញនៅលើឆាកអន្តរជាតិ ដោយសារការទទួលបានជាផលិតផលសម្គាល់ភូមិសាស្រ្តត្រូវបានការពារ (IGP) ក្នុងឆ្នាំ ២០០៩ និងទទួលស្គាល់ដោយសហភាពអឺរ៉ុបក្នុងឆ្នាំ ២០១៦ ។
ក្នុងអំឡុងពេលដើរទស្សនកិច្ចក្នុងចំការខនហ្វីរេល អ្នកសារព័ត៌មាន ផ្នែកអាហាររូបនេះក៏បានភ្លក្សដែរ ជាពិសេសនូវរសជាតិម្រេចក្រហម។ «ម្រេចកំពតប្រៀបបាននឹងដួងតារាដែលកំពុងរះ! សម្រាប់ម្រេចក្រហម គេត្រូវទុកឲ្យរហូតដល់គ្រាប់ទុំទើបបេះ។ នៅដើមរដូវប្រមូលផល គេត្រូវប្រឡេះយកតែគ្រាប់ទុំក្រហមចេញពីសណ្តង់របស់វាម្តងមួយគ្រាប់ៗ។ ដើម្បីរក្សាពណ៌របស់វាឲ្យនៅក្រហមល្អ គេត្រូវយកវាទៅស្រុះនឹងទឹកពុះ ហើយបន្ទាប់មកដាក់ចូលក្នុងទឹកត្រជាក់ មុននឹងយកទៅហាលសម្ងួត។ ម្រេចទាំងនោះបានផ្តល់នូវរសជាតិដ៏វិសេសវិសាលមួយដែលមានក្លិនដូចជាក្រូច និងផ្លែប៊ឺរីទុំអីចឹង។ ជាឧទាហរណ៍ យើងយកសាច់ត្រីមួយបន្ទះចំអិនជាមួយនឹងគល់ស្លឹកគ្រៃ អមជាមួយនឹងថ្លើមក្ងាន រួចដាក់ក្រូចឆ្មា ឬផ្លែឈើស្រស់បន្តិច វានឹងផ្តល់នូវឱជារសខ្លាំងណាស់» នេះជាការរៀបរាប់របស់គាត់។
ចេញផុតពីតំបន់ឆ្នេរជាប់ជើងភ្នំនៃឈូងសមុទ្រថៃ ដោយត្រលប់មកកាន់តំបន់បឹងទន្លេសាបវិញម្តង អ្នកកាសែត Le Monde រូបនេះមានការភ្ញាក់ផ្អើលនឹងរសជាតិម្ហូបដ៏ឆ្ងាញ់មួយ។ ហើយជាក់ស្តែង ប្រហុកមិនបានទុកឲ្យពួកគាត់មិនរវីរវល់នោះឡើយ។ លោក Stéphane Davet ពញាក់អារម្មណ៍ថាៈ «ដូចជាធុរេន និង តៅហ៊ូស្អុយ» ដែរ ត្រីប្រហុកមានពណ៌ប្រផេះមានក្លិនស្អុយនៅក្នុងអាហាររបស់ជនជាតិអាស៊ី។ ប៉ុន្តែវាពិតជាឆ្ងាញ់មែនទែន ព្រោះវាជាគ្រឿងផ្សំមួយបែបដែលគេហៅថា « fromage cambodgien » ដែលមាននៅក្នុងមុខម្ហូបទាំងអស់នៅទូទាំងប្រទេស»។
ត្រី រុក្ខជាតិ គ្រឿងឧបភោគ បរិភោគ ផលិតផលជាច្រើនប្រភេទដែលមិនគួរឱ្យជឿដែលអាចរកបានសម្រាប់អ្នកចូលចិត្តធម្មជាតិនៅក្នុង និងជុំវិញបឹងទន្លេសាបដ៏ធំល្វឹងល្វើយ ដែលនៅទីនោះហើយ ជាកន្លែងដែលមិនអាចឃាត់ឃាំង ឲ្យអ្នកកាសែតរូបនោះមិនភ្ញាក់ផ្អើលបានទេ ដោយសារពួកគេមិនអាចទ្រាំបាននឹងការចម្អិនម្ហូបនៅក្នុងភូមិតូចមួយដែលបានរៀបចំម្ហូបបែបប្រពៃណីក្រោមការណែនាំរបស់ម្ចាស់ផ្ទះនៅទីនោះបានទេ។
លោក Stéphane Davet កត់សម្គាល់ថា មរតកនៃការធ្វើម្ហូបខ្មែរមានកេរ្តិ៍ឈ្មោះតិចតួចជាយូរមកហើយនៅភោជនីយដ្ឋានក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ ដែលបានផ្ទេរ ភារកិច្ចនេះទៅអាហារដ្ឋានតាមផ្លូវ។ លោក លូ ម៉េង និងមេចុងភៅក្នុងភោជនីយដ្ឋានជាច្រើនក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ និងខេត្តសៀមរាបបានទទួលស្គាល់ថា៖«ផ្ទុយពីជនជាតិថៃ យើងមិនសូវបានលើកកម្ពស់មុខម្ហូបរបស់យើងបានទេ» លោកលូ ម៉េងបន្ថែមថា៖ «កង្វះមោទនភាព និងការបញ្ជូនបន្ត ដោយភាពឃោរឃៅនៃរបបខ្មែរក្រហម នៅពាក់កណ្តាលទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៧០»។
លោក Stéphane Davet ដែលទាក់ទាញដោយរសជាតិ និងការច្នៃប្រឌិតនៃម្ហូបខ្មែរ បានសរសេរអត្ថបទទាំងពីររបស់គាត់ ដោយបានកោតសរសើរដ៏អស្ចារ្យចំពោះបេតិកភណ្ឌរបស់ខ្មែរ ដែលមានគេស្គាល់តិចតួចបំផុត តែត្រូវបានក្រុមហ៊ុន Confirel បានលើកតម្កើងនូវកិត្តិយសនេះអស់រយៈពេលជាង២០ឆ្នាំមកហើយ តាមរយៈការផ្តល់តម្លៃទៅដល់វិស័យម្ហូបអាហារពិភពលោក៕
